Teknede Güvenlik: Fırtınalı Havada ve Acil Durumlarda Ne Yapmalı?

Denizde olmak özgürlük ve huzur demektir. Ancak bu özgürlük, beraberinde büyük bir sorumluluğu da getirir. Hava bir anda dönebilir, beklenmedik durumlar ortaya çıkabilir. İşte bu anlarda panik yapmak yerine doğru adımları bilmek, hem sizin hem de sevdiklerinizin güvenliğini sağlar. Unutmayın, denizde en iyi denizci, en hazırlıklı olanıdır. Bu rehber, zorlu anlarda soğukkanlılığınızı korumanıza ve doğru kararları vermenize yardımcı olmak için hazırlandı.

Bölüm 1: Önlem ve Hazırlık (Fırtınaya Yakalanmamak İçin)

En iyi güvenlik stratejisi, tehlikeli duruma hiç düşmemektir. Her seyirden önce bu üç adımı bir alışkanlık haline getirin.

1. Hava Durumunu Kontrol Edin

Asla hava durumunu kontrol etmeden limandan ayrılmayın. Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM), Windguru, Windy gibi birden fazla kaynaktan hem rüzgar hem de dalga tahminlerine bakın. Planladığınız rota üzerindeki hava değişimlerini öngörmeye çalışın.

2. Teknenizi ve Ekipmanınızı Tanıyın

Güvenlik ekipmanlarınızın (can yelekleri, yangın söndürücüler, ilk yardım kiti, işaret fişekleri) nerede olduğunu ve nasıl kullanıldığını bilin. Teknenin vanalarının, yakıt kesicilerinin ve sintine pompalarının yerini ezberleyin. Her şeyin çalışır durumda olduğundan emin olun.

3. Seyir Öncesi Briefing Yapın

Mürettebatınız veya misafirlerinizle kısa bir güvenlik brifingi yapın. Can yeleklerinin yerini gösterin, acil durumlarda kimin ne yapacağını (temel seviyede bile olsa) konuşun. Bu, olası bir panik anında herkesin daha sakin kalmasını sağlar.

Bölüm 2: Fırtınaya Yakalanınca Yapılması Gerekenler

Tüm önlemlere rağmen fırtınalı havaya yakalanırsanız, panik yapmadan şu adımları izleyin:

1. Sakin Kalın ve Görev Dağıtın: Liderliği ele alın. Herkese can yeleklerini giymesini söyleyin. Sakinliğiniz, çevrenizdekilere de bulaşacaktır.

2. Her Şeyi Emniyete Alın: Güverte üzerindeki minder, havlu, bardak gibi uçuşabilecek her şeyi içeri taşıyın veya sabitleyin. İçerideki eşyaların da devrilmeyeceğinden emin olun. Tüm heçleri (kapakları) ve lumbozları (pencereleri) sıkıca kapatın.

3. Yelkenleri Küçültün (Camadan Vurmak): Yelkenli bir teknedeyseniz, rüzgar artmadan yelken alanını küçültün (camadan vurun) veya yelkenleri tamamen sarın. Sert havada küçük bir yelkenle ilerlemek, büyük ve kontrolsüz bir yelkenden çok daha güvenlidir.

4. Doğru Hız ve Rota: Motoryattaysanız veya motor gücüyle ilerliyorsanız, hızınızı dalgaları en rahat karşılayacak şekilde ayarlayın. Dalgaları asla tam yandan (borda) almamaya çalışın, bu teknenin yuvarlanma riskini artırır. Dalgaları baş omuzluktan (yaklaşık 45 derece açıyla) almak genellikle en stabil seyri sağlar. En yakın korunaklı liman veya koya doğru rota çizin.

Bölüm 3: Diğer Acil Durum Prosedürleri

Denize Adam Düştü (Man Overboard - MOB)

1. Bağırarak haber verin: "DENİZE ADAM DÜŞTÜ!"

2. Hemen denize bir can simidi veya yüzen bir cisim atın. Bu hem kişiye tutunacak bir şey verir hem de düştüğü yeri işaretler.

3. Varsa GPS'teki MOB (Man Overboard) düğmesine basın. Bu, olayın konumunu kaydeder.

4. Bir kişiyi sadece düşen kişiyi gözlemesi için görevlendirin. Asla gözden kaybetmeyin!

5. Tekneyi en güvenli ve hızlı manevra ile geri döndürün. Düşen kişinin rüzgaraltı tarafında kalarak yanına yaklaşın. Bu, teknenin sürüklenerek kişinin üzerine çıkmasını engeller.

Yangın

1. Yangının kaynağını tespit edin (elektrik, mutfak, motor vb.).

2. Doğru tipteki yangın söndürücüyü alın ve kullanın (P.A.S.S. Kuralı: Pimi çek, Ateşin kaynağına yönelt, Sık, Süpür).

3. Eğer motor yangını ise, motor dairesine hava girişini kesin ve yakıt vanalarını kapatın.

4. Tekneyi, rüzgarın dumanı tekneden uzağa taşıyacağı şekilde pozisyonlayın.

5. Yangın kontrol altına alınamıyorsa, derhal yardım çağrısı yapın ve tekneyi terk etmeye hazırlanın.

Teknenin Su Alması

1. Tüm sintine pompalarını (otomatik ve manuel) derhal çalıştırın.

2. Su girişinin kaynağını bulmaya çalışın (hasarlı bir vana, gövdede bir çatlak vb.).

3. Sızıntıyı, ahşap veya konik tapalar (kavelalar), bir yastık, havlu veya herhangi bir malzeme ile geçici olarak tıkamaya çalışın.

4. Durum ciddiyse ve su seviyesi yükselmeye devam ediyorsa, derhal yardım çağrısı yapın ve can salını (life raft) hazırlayın.

Bölüm 4: Tehlike Çağrısı Nasıl Yapılır? (VHF Telsiz Kanal 16)

Gerçek bir tehlike anında yardım istemek için VHF telsiz en önemli aracınızdır. İki temel çağrı vardır: MAYDAY (ağır ve yakın tehlike) ve PAN-PAN (acil ancak hayati tehlike yok).

MAYDAY Çağrı Formatı:

1. MAYDAY, MAYDAY, MAYDAY.

2. Burası Tekne Adı, Tekne Adı, Tekne Adı. (Örn: Burası Mavi Rüya, Mavi Rüya, Mavi Rüya)

3. Çağrı İşareti. (Örn: Tango Charlie 1234)

4. Mevkim... (GPS'ten enlem ve boylam olarak okuyun)

5. İçinde bulunduğum durum... (Örn: Batıyorum / Yanıyorum)

6. İstenen yardım... (Örn: Acil yardım talep ediyorum)

7. Teknedeki kişi sayısı... (Örn: Teknede 4 kişiyiz)

8. Diğer bilgiler... (Örn: Tekne 12 metre yelkenli, kırmızı renkli)

9. TAMAM. (Çağrının bittiğini belirtir)

Çağrıdan sonra bir süre dinlemede kalarak Sahil Güvenlik veya yakındaki istasyonların cevabını bekleyin.

Hayat Kurtaran İpucu: Acil Durum Çantası (Grab Bag): Teknede her an ulaşılabilecek bir yerde, su geçirmez bir "acil durum çantası" hazırlayın. İçinde; pasaport/kimlik fotokopileri, el telsizi, işaret fişekleri, küçük bir ilk yardım kiti, su, enerji verici yiyecekler, el feneri, yedek piller ve gerekli kişisel ilaçlar bulunsun. Tekneyi terk etmek zorunda kalırsanız, bu çantayı yanınıza almanız yeterli olacaktır.